Osteofity
Stopniowa utrata wysokości zwyrodniałego krążka międzykręgowego prowadzi do tarcia o siebie osteofitów, co powoduje dalszy ich wzrost oraz charakterystyczne zaginanie, a nawet zrosty (tzw. mostki łączące trzony).
Należy zaznaczyć, że do tworzenia osteofitów konieczny jest ruch. W miarę utraty ruchomości poszczególnych jednostek ruchowych Junghansa dochodzi też do zaniku osteofitów.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że w tworzeniu się osteofitów podobną rolę odgrywają przeciążenia i mikrourazy, jak też wiek chorego.
Osteofity występują o wiele rzadziej na tylnych krawędziach trzonów kręgowych i zazwyczaj są mniejsze, ponieważ w tej okolicy odbywa się mniejszy ruch .
Trzeba jednak zaznaczyć, że wypukliny dokanałowe w spondylozie lędźwiowej mogą ulegać powiększeniu przez zgrubienia okostnej oraz uwypuklenie się pierścienia włóknistego i tylnego więzadła podłużnego w następstwie utraty wysokości krążka między kręgowego. Tak więc wielkość masy spondylotycznej w obrębie kanału kręgowego czy kanałów korzeniowych może przekraczać wielkość osteofitów. Naturalnie, jeśli nie doszło do zwapnienia i skostnienia tych mas, rutynowe badanie radiologiczne nie wykaże rzeczywistego stanu, a tym samym możliwego ucisku struktur nerwowych (może to wykazać np. mielografia).
Schnitker i Curtzweiler opisali 9 przypadków bólów krzyża powodowanych osteofitami stawów międzywyrostkowych wszyscy chorzy mieli przeszłość urazową. Przypuszcza się, że do zmian dochodziło na podłożu złamań lub uszkodzeń okostnej.
Jak już wspomniano, stawy międzywyrostkowe nie są przystosowane do przenoszenia obciążeń i nacisków ciała. Dochodzi do tego wyjątkowo w przypadku zwyrodnienia i zaniku krążka międzykręgowego, z ujemnymi dla tych stawów następstwami. Zgodnie z normą stawy te przenoszą jedynie 20% obciążeń osiowych kręgosłupa. Mimo to obciążenia 10-krotnie przewyższają obciążenie jednostkowe stawu kolanowego.